De bekende Amerikaanse relatietherapeut John Gottman gebruikt de metafoor van de vier ruiters van de Apocalypse om aan te geven welke vier soorten communicatie achterwege moeten blijven als een paar wil dat hun conflicten niet escaleren. Deze vier zijn:
- Kritiek geven (tijdens een conflict)
- Defensief reageren
- Minachten
- Een muur optrekken
Oorspronkelijk komen de vier ruiters van de Apocalypse voor in het boek Openbaring in de bijbel. De een verovert, de ander brengt oorlog, weer een ander brengt voedseltekort en de laatste doodt door oorlog, honger en plagen.
Veel kunstenaars hebben zich laten inspireren door de vier ruiters van de Apocalypse en nu ook een psycholoog.
In de illustratie van Albrecht Dührer is te zien hoe het gewone volk door de ruiters vertrapt wordt.
Een therapeut moet volgens Gottman het paar waarschuwen wanneer een van deze vier ruiters voorbij komt. In ieder geval moet de therapeut het gesprek van het paar stoppen als er sprake is van directe beledigingen
Het tegengif voor Kritiek is: Vertellen wat je voelt (Ik-boodschappen, geen Jij-boodschappen en verwijten) over een bepaalde situatie en een positieve behoefte uitspreken waarin je je partner vraagt om iets voor je te doen . Bijv. Ik wil graag dat je me vraagt hoe mijn dag was.
Defensief reageren biedt een vorm van zelf-bescherming door te jammeren, het onschuldige slachtoffer te spelen of door het spelen van de vermoorde onschuld. Het tegengif hiervoor is verantwoording nemen voor in ieder geval een deel van het probleem.
Minachting is vaak een opmerking vanuit een superieure positie waar sarcasme, scheldwoorden, directe beledigingen of iets listig-s in zit: (zoals iemands spelling verbeteren als hij/zij boos is. Minachting is dè grote voorspeller voor scheiding. Het tegengif voor minachting is de aanwezigheid van respect. De therapeut draagt bij aan een cultuur van waardering en bewondering voor elkaar. Hij het helpt het paar op zoek te gaan naar daden van de ander die gewaardeerd en gerespecteerd kunnen worden.
Bij het optrekken van een muur onttrek je je emotioneel aan de interactie en luister je niet meer. Ondertussen slaat het hart meer dan 100 slagen per minuut. Het tegengif bestaat eruit dat men zichzelf zachter maakt en kalmeert en de fysieke opwinding vermindert zodat men emotioneel betrokken kan blijven. Ontspanning en meditatie helpt.
De opgewonden partner kan leren om zichzelf te kalmeren in het bijzijn van de andere partner. Het beste is nog als de ene partner de andere kan helpen bij de kalmering op momenten van emotionele overstroming, bij het verstijven of een muur optrekken.
Soms wil iemand weglopen, vluchten in deze situaties. Door als therapeut op deze momenten bij de gevoelens te blijven kan de cliënt leren om er mee om te gaan. Door bij de gevoelens te blijven kunnen de nuances van de gevoelens en wat het lichaam wil zeggen, tot uitdrukking gebracht worden. Zo kan de vlucht gekeerd worden.